Het Hongaarse vennootschapsrecht

Het vennootschapsrecht (de juridische regels betreffende vennootschappen) was een van de eerste rechtsgebieden welk na de omwenteling tot stand is gekomen. Hiermee wilde  Hongarije het wettelijke kader van de modern markteconomie zo snel mogelijk creëren. De VI.e wet uit 1988 over vennootschappen heeft de juridische structuur in Hongarije bepaald en deze wet vormt tot op heden de basis van het Hongaarse vennootschapsrecht. De snelle verandering van de economische omgeving alsmede de wens om de regelgeving te harmoniseren met het Europese recht heeft wijzigingen van de  wettelijke regels van het vennootschapsrecht en de bijbehorende procedures met zich meegebracht. Na  meerdere omvangrijke  veranderingen werden de juridische regels in het ondernemingsrecht aangepast en werden de wetten V. uit 2006 over Vennootschappen en VI. uit 2006 over de Procedures rondom Vennootschappen aangenomen. Het eerste uitgangspunt van deze regels was – naast bescherming van  crediteuren – het versnellen en vereenvoudigen van de oprichting van ondernemingen. Als gevolg hiervan is de inschrijving van een bedrijf  binnen één uur na de aanvraag voltooid, mits men voldoet aan bepaalde voorwaarden.
 Het Hongaarse ondernemingsrecht is “kógens” hetgeen wil zeggen dat van een wet slechts  mag worden afgeweken indien de wet dit  nadrukkelijk toelaat.

Een belangrijk verschil tussen het Nederlandse en Hongaarse recht is dat de inschrijving en de registratie van de gegevens van de ondernemingen gebeurt bij de (provinciale) Registratiekamers, die naast de Provinciale rechtbanken functioneren in plaats van Kamers van Koophandel welke in Nederland bestaan. 

In alle procedures rondom ondernemingen (onder andere betreffende de oprichting, de melding van wijzigingen en de opheffing) is de medewerking van een advocaat verplicht.
In het hieronder staande  wordt uiteengezet, wat onderzocht dient te worden indien men in Hongarije economische activiteiten wil opstarten.

1.  Ondernemingsvormen

Allereerst moet besloten worden of de investeerder een onderneming wil oprichten met Hongaarse juridische rechtspersoonlijkheid of slechts een handelsvertegenwoordiging.  Het belangrijkste verschil tussen deze twee vormen is, dat een handelsonderneming geen zelfstandig juridische rechtspersoon is maar een verlengde van de Nederlandse onderneming. Een Hongaarse Vennootschap is een volledig zelfstandig juridische rechtspersoon.

Indien besloten wordt om een Hongaarse onderneming (zelfstandig juridische rechtspersoon) op te richten, is de belangrijkste beslissing de kwestie rondom de verantwoordelijkheid, de aansprakelijkheid van de eigenaren. Bij de Firma (közkereseti társaság, Kkt.) en de Commanditaire Vennootschap (betéti társaság, Bt.) geldt onbeperkte aansprakelijkheid van de eigenaren voor de schulden van de vennootschap die echter in geval van een Commanditaire Vennootschap beperkt is tot de aansprakelijkheid van de beherende venno(o)t(ten). In geval van een Besloten Vennootschap (korlátolt felelősségű társaság ) of een Naamloze Vennootschap (részvénytársaság, Rt.) wordt de aansprakelijkheid van een vennoot tot zijn inbreng (aandeel) beperkt.

De belangrijkste ondernemingvormen volgens het Hongaarse vennootschapsrecht zijn:

Algemeen Partnerschap (Közkereseti társaság – Kkt.)

Voor oprichting zijn minstens twee vennoten nodig. De vennoten oefenen hun economische activiteiten uit op grond van hun ongelimiteerde en gezamenlijke verantwoordelijkheid en stellen het hiervoor benodigde vermogen aan de vennootschap beschikbaar. Er is geen ondergrens gesteld aan het vermogen, dat ten minste beschikbaar wordt gesteld.

Commanditaire Vennootschap (Betéti Társaság - Bt. )

Met het vennootschapscontract van een commanditaire vennootschap verplichten de beherende vennoten zich zodanig, dat zij volledig aansprakelijk zijn voor de door het vennootschapsvermogen niet gedekte verplichtingen. Daarnaast dient minstens één extern lid de vermogensinleg, die in het vennootschapscontract is vastgelegd, beschikbaar te stellen. Voor de oprichting zijn minstens twee vennoten nodig. Er is geen minimumbedrag vastgelegd betreffende  het startkapitaal.

Besloten vennootschap (Korlátolt felelősségű Társaság – Kft)

De Kft is een vennootschap, die met een vooraf bepaald startkapitaal (verplicht aandelenkapitaal) wordt opgericht. De verplichtingen van de vennoot tegenover de vennootschap zijn beperkt tot het beschikbaar stellen van zijn bijdrage aan het startkapitaal en eventueel voldoen aan in het vennootschapscontract vastgelegde  overige vermogensbijdragen. De vennoot is niet verantwoordelijk voor andere verplichtingen van de vennootschap.

Naamloze vennootschap (Részvénytársaság – Rt.)

Een Rt. is een vennootschap, die opgericht wordt met een vooraf bepaald aantal aandelen en een vooraf bepaalde nominale waarde van de aandelen.  De verplichting van de aandeelhouder is tegenover de vennootschap beperkt is tot het beschikbaar stellen van het bedrag (nominale waarde of de waarde waartegen het aandeel wordt uitgegeven) van de aandelen. Voor de verplichtingen van de Rt. zijn de aandeelhouders – afgezien van een aantal in de wet bepaalde uitzonderingen – niet verantwoordelijk. Een Rt. kan in een besloten kring of openbaar worden opgericht en kan functioneren als een besloten of openbare - op de beurs genoteerde - onderneming.
Met een oprichting in besloten kring verplichten de oprichters zich om alle aandelen van de onderneming over te nemen. Een Rt, die openbaar functioneert, kan met een openbare procedure met inschrijving van aandelen worden opgericht volgens de wettelijk voorgeschreven voorschriften.

2. Firmanaam

Nadat over de ondernemingsvorm een besluit is genomen, moet de onderneming een naam krijgen. In Hongarije geldt het basisprincipe: de exclusiviteit van de firmanaam. Normaliter worden 4-5 naamvarianten gevraagd. Daarmee kan worden onderzocht of de betreffende firmanaam nog vrij is. Zo ja, dan bestaat de mogelijkheid deze naam voor 60 dagen te reserveren.

3. Vestigingsplaats

In Hongarije wordt als vestigingsplaats beschouwd het geregistreerde kantoor van de Vennootschap, hetwelk het postadres van de onderneming is. De plaats van de werkelijke activiteit kan hiervan afwijken. De vestigingsplaats dient te worden aangeduid met een firmaplaat. De Vennootschap dient de rechtstitel van het gebruik te bewijzen.

Het komt voor dat de onderneming de eigenaar van het onroerend goed is waar het kantoor staat. In dat geval voegt de advocaat, die het vennootschapscontract voorbereidt, aan de bescheiden een uittreksel van het kadaster toe, waaruit het eigendomrecht blijkt.  Wordt de kantoorplaats gehuurd, moet de verhuurder een verklaring – of in het huurcontract, of in een apart geschrift – afleggen, dat hij toestemming heeft verleend tot gebruik van  het gehuurde object als vestigingsplaats  van de onderneming.
Volgens de nieuwste regelgeving mag een advocatenkantoor als dienstverlening zijn kantoor als vestigingsplaats aanbieden. In dit geval is het advocatenkantoor de vestigingsplaats en de advocaat draagt zorg voor alle verplichtingen die aan een vestigingsplaats worden gesteld , in het bijzonder betreffende  ontvangst en  bewaring van  correspondentie.

4. Activiteiten

Het is voldoende indien alleen de hoofdactiviteit van de onderneming wordt vermeld in het vennootschapscontract. Indien de onderneming later elke andere aanvullende activiteit  wil uitoefenen, is het voldoende om dit feit aan de Belastingdienst te melden. Het Vennootschapscontract hoeft daartoe niet gewijzigd te worden. Er dient te worden bedacht dat deze regel alleen voor de aanvullende activiteiten geldt. Mocht de hoofdactiviteit gewijzigd worden moet ook het Vennootschapscontract gewijzigd worden.
Het is zeer belangrijk om bij een Hongaarse onderneming met Nederlandse belanghebbenden te onderzoeken welke voorschriften en regels gelden voor de in deze onderneming uit te oefenen activiteiten.
De “vrijheid van ondernemen” betekent niet, dat een ieder mag doen wat hij wil. Het Hongaarse recht kan met betrekking tot het uitoefenen van een activiteit de volgende eisen stellen:

• Toesteming van de bevoegde autoriteiten;
• Vergunning voor de werkplaats (op grond van 80/1999. (VI. 11.) Regeringsbesluit);
• Effectenonderzoek voor de omgeving (op grond van 314/2005. (XII. 25.) Regeringsbesluit);
• Aanmeldingsplicht;
• Concessieplicht;
• Activiteiten, die uitsluitend door de staat of staatbedrijven worden uitgeoefend;
• Overige aan voorwaarden gebonden activiteiten:
• Registratieplicht;
• Gemeentelijke toestemming.

Het zou te ver voeren om een volledige lijst van alle mogelijke activiteiten alsmede hun indeling in diverse categoriën weer te geven. Als advies kan alleen worden meegeven dat het bussinesplan, waarmee de Hongaarse vestiging wordt voorbereid,  altijd het onderzoek van de uit te oefenen activiteiten op grond van het bovenstaande dient te bevatten.

5. Vennoten

Voor het oprichten van een vennootschap zijn volgens de hoofdregel ten minste twee vennoten nodig. In geval van een Besloten Vennootschap (Kft.) kent het Hongaarse recht echter de Kft. met één persoon (eenmansbedrijf). Ingeval van een Naamloze Vennootschap (Rt.) is het natuurlijk niet uitgesloten dat alle aandelen aan slechts één eigenaar toebehoren.
In geval van een particulier zijn de persoonlijke gegevens van de vennoot nodig (in het bijzonder de naam, voornamen, geboorteplaats en tijd, adres en paspoortnummer).
Opgemerkt dient te worden dat in Hongarije de naam en de geboortedatum van de moeder onderdeel uitmaakt van de officiële registratie.
In het geval de eigenaar van de Hongaarse onderneming een Nederlands juridische rechtspersoon is, is bij de inschrijving van de firma een uittreksel van KvK van  het Nederlandse moederbedrijf nodig dat niet ouder dan 30 dagen is. Daarnaast is een gewaarmerkte, door het Hongaars Landelijke Vertaalbureau (OFI) daarvan gemaakte, vertaling noodzakelijk.

6. Directie

Het beheer van de vennootschap wordt uitgeoefend – conform de regelgeving van de diverse ondernemingsvormen – door de leidinggevende vennoten of door een – uit de leidinggevenden gevormd - college. Indien er meer directeuren worden benoemd  kan worden bepaald of deze zelfstandig of slechts gezamenlijk vertegenwoordigingsbevoegd zijn. Alleen een natuurlijk persoon kan leidinggevende vennoot worden (met uitzondering van het Algemeen Partnerschap of de Commanditaire Vennootschap).

7. Startkapitaal

In geval van een Kkt. en een Bt. bestaat geen wettelijke voorschrift voor het minimumbedrag van het startkapitaal. Bij een Kft.bedraagt het startkapitaal minimaal 500.000 forint, bij een besloten functionerend Rt. 5 miljoen forint en bij een openbare Rt. 20 miljoen forint.

De procedure voor de oprichting gebeurt sedert 01.07.2008. uitsluitend elektronisch; de afhandeling op papier is afgeschaft. Dit betekent natuurlijk niet, dat het vennootschapscontract, de wijzigingen daarvan en de verplichte bijlagen niet op papier moeten  worden ondertekend. De essentie van de elektronische inschrijving is, dat de juridische vertegenwoordiger (advocaat of notaris) de volledige documentatie langs elektronische weg en voorzien van zijn elektronische handtekening naar de Registratiekamer moet versturen. Ook de verdere communicatie vindt in elektronische vorm plaats. De advocaat krijgt zelfs het besluit over de inschrijving via een e-mail toegezonden.
De deadline van de procedure is als volgt
De deadline ligt als hoofdregel op 15 dagen na de aanvraag. Mocht de rechter van de Registratiekamer “zwijgen” (dus geen besluit nemen over de inschrijving) heeft de leiding- gevende van de Registratiekamer 3 dagen om de aanvraag te toetsen en een besluit te nemen. Indien in deze periode niets gebeurt wordt de onderneming na deze drie dagen volgens de wet  automatisch ingeschreven.
De wet biedt mogelijkheden tot de zogenaamde vereenvoudigde inschrijving. In dit geval wordt de oprichting gedocumenteerd op grond van een modeldocument, dat het Ministerie van Justitie heeft ontworpen. De controle op de gegevens is taak en verantwoordelijkheid van de in de procedure betrokkken advocaat. In geval van een foutloze  aanvraag is de Registratiekamer verplicht de onderneming binnen 1 uur in te schrijven. Het nadeel van deze procedure is, dat achteraf geen correctie mag plaatsvinden. Als de aanvraag niet voldoet aan de wettelijke eisen, wordt de aanvraag afgewezen. Tussen de ondertekening van het vennootschapscontract en de inschrijving van de onderneming functioneert de vennootschap als zogenaamde “voorvennootschap” (elő társaság). In deze fase zijn specifieke regels geldig. De onderneming dient in deze periode in alle contractuele contacten het toevoegsel “b.a. –bejegyzés alatt” (onder inschrijving) verplicht te vermelden. Mocht men deze verplichting niet naleven en de onderneming door de Registratiekamer niet worden ingeschreven worden alle contracten als door de oprichters verrichte transacties beschouwd en dragen zij gezamenlijk hiervoor de verantwoordelijkheid. (Deze regel stelt het principe van de beperkte aansprakelijkheid  in geval van een Besloten- of Naamloze Vennootschap dus terzijde).

Het is verstandig de toekomstige boekhouder op z’n laatst in deze “voorfase” uit te kiezen en hem te belasten met de boekhouding, omdat de onderneming verplicht is om na de inschrijving over de “voorfase” een balans en belastingaangifte op te stellen.
  Elke vennootschap is verplicht om een boekhouder c.q. registeraccountant met de boekhoudkundige werkzaamheden te belasten. De boekhouder dient aan alle verplichtingen naar de Belastingdienst toe – als hoofdregel – via elektronische weg te voldoen.
  Het is raadzaam om met de boekhouder een gedetailleerd contract op te stellen, dat de taken en verantwoordelijkheden goed vastlegt, omdat de belastingwetgeving ernstige sancties (maximaal 1 miljoen HUF, ca. € 4.000 boete) verbindt aan het niet tijdig indiening van een aangifte. Om latere discussies te voorkomen  is het zeer belangrijk de deadlines van de aangiften vast te leggen en strakke procedures af te spreken voor het doorgeven en registreren van de te boeken bescheiden.
 De vennootschap kan het aanstellen van een controleur voorschrijven. In andere, door de wet bepaalde gevallen, is de accountantscontrole verplicht